Ngày 1/5 vừa qua đánh dấu cột mốc kỷ niệm 21 năm ngày mất của huyền thoại F1 – Ayrton Senna. Cái chết đau thương của ngôi sao người Brazil là một trong những bước ngoặt lớn nhất trong lịch sử F1. Đến giờ, câu chuyện về anh vẫn là nỗi ám ảnh của môn thể thao đang phải vật lộn trên con đường tìm hướng đi cho tương lai.

Người ta vẫn nhớ Senna, có thể một phần là nhờ bộ phim đoạt giải thưởng “Senna” (năm 2010). Tác phẩm thành công này đã khắc họa xuất sắc tại sao F1 từng hấp dẫn đến thế. Đó là một môn thể thao của những cá tính, nhân cách lớn, xoay quanh những xung đột đối lập, niềm đam mê bất tận, sự hồi hộp đến nín thở của một cuộc sống trên lằn ranh sinh tử.

Đó chính là những gì ngày nay, các fan ruột của môn thể thao tốc độ này đang cảm thấy nhớ nhung. F1 ngày nay là chuyện các tay lái chạy tà tà nuôi lốp thay vì mở hết tốc lực, là chuyện thường xuyên giảm sức mạnh động cơ để đảm bảo sử dụng đủ 4 động cơ một mùa theo quy định. Đó cũng là những điều luật quá ư phức tạp, xa lạ với người xem, là tiếng động cơ “hiền lành” hơn trước, là quá nhiều những án phạt không thuyết phục, và hơn tất cả là thiếu đi sự rung động.

Tai nạn của Jules Bianchi mùa thu năm ngoái cho thấy F1 vẫn cực kỳ nguy hiểm. Nó làm nhiều fan trẻ của làng đua xe bị sốc, bởi những câu chuyện như của Senna đã diễn ra hơn 20 năm rồi. Năm 1994, Senna ra đi chỉ một ngày sau cái chết của tay lái Roland Ratzenberger. Và từ đó, an toàn đã trở thành ưu tiên số một của F1, vượt xa tính giải trí của môn thể thao này.

Hàng loạt biện pháp hữu hiệu được đưa ra, và hiệu quả của nó là cực kỳ rõ ràng. Những vụ tai nạn kinh hoàng như của Robert Kubica ở Montreal 2007 trong quá khứ đồng nghĩa với cái chết, nhưng lúc đó, tay lái người Phần Lan chỉ cần vài ngày là có thể trở lại với vô lăng.

Sự ra đi của Senna thậm chí đã giúp F1 được chú ý nhiều hơn trên khía cạnh thương mại. Lượng người xem tăng dần trong giai đoạn 1988-1991 nhờ sự cạnh tranh giữa kịch liệt giữa hai huyền thoại Senna/Prost. Sau cái chết của tay lái Brazil, F1 đã nhận được hiệu ứng mạnh khi hàng triệu khán giả mới tìm đến sau khi biết câu chuyện của Senna. Kết quả là thu nhập thương mại của F1 tăng theo cấp số mũ.

Ngày hôm nay, khi F1 đang tự nhìn lại mình trong nỗ lực gây dựng lại hình ảnh từ mùa giải 2017, có lẽ những bài học về thành công của kỷ nguyên Senna vẫn còn nguyên giá trị.

Kỹ năng của các tay lái hiện tại có lẽ còn vượt trội hơn các đàn anh. Thế hệ Alonso, Hamilton hay Vettel thừa sức tranh đua sòng phẳng với Senna, Prost, Schumacher. Chúng ta cũng yêu thích những cuộc chiến về chiến thuật cân não, nhưng cùng với nó là sự bức xúc không thể chối cãi của các tay lái hay người xem.

Senna hấp dẫn bởi anh ấy là kết tinh những yếu tố nguyên bản nhất về đua xe. Đó là những thứ có thể làm người xem dựng tóc gáy. F1 phải cho người xem cảm giác sự khó khăn và nguy hiểm bởi quả thật, nó vốn đầy nguy hiểm và khó nhọc.

Senna là tay lái biểu tượng, là sự kết hợp hoàn hảo giữa một người hùng và một võ sĩ giác đấu. Anh đầy cá tính nhưng cũng vô cùng hấp dẫn. Senna là người giỏi nhất, ai cũng muốn đánh bại anh và ngược lại, ngôi sao người Brazil cũng không thiếu sự tàn nhẫn trong cuộc chiến bảo vệ vị trí của mình. Đó có lẽ là thứ F1 rất cần vào thời điểm này.

LONG NGUYỄN