Với một chút cải tiến ở cú trái, Federer của tuổi 35 đang hồi xuân mạnh mẽ và tiếp tục thách thức những giới hạn mới trong quần vợt.

Roger Federer đã thực sự trở lại. Sau khi nghỉ nửa cuối năm ngoái vì chấn thương, Federer bước vào mùa giải năm nay với vị trí 17 thế giới và nhận phải nhiều hoài nghi về khả năng chơi đỉnh cao ở tuổi 35.

Thế nhưng thay vì an phận thi đấu nốt những năm cuối sự nghiệp, Federer thắng liền 19/20 trận đã đấu, giành Grand Slam đầu tiên kể từ năm 2012 nhờ danh hiệu Australian Open với chiến thắng đầu tiên trước kỳ phùng địch thủ Rafael Nadal sau 3 thất bại liên tiếp.

Hệ số Elo trong tennis đánh giá dựa trên đối thủ mà tay vợt đó đối mặt, khác với cách tính dựa vào thành tích ở mỗi giải đấu của ATP. Ví dụ, điểm cộng càng lớn nếu đánh bại những tay vợt mạnh, có thứ hạng tốt hơn. Ngược lại, nếu thua đối thủ yếu, thứ hạng thấp hơn sẽ bị trừ nhiều điểm hơn

Ba chức vô địch lớn từ đầu năm giúp Federer leo lên vị trí số 4 thế giới và đứng số 1 trong cuộc đua tới ATP World Tour Finals. Còn theo bảng xếp hạng hệ số Elo với khả năng dự báo chuẩn xác hơn về kết quả trận đấu, Federer đang xếp thứ 3, chỉ kém Novak Djokovic và Andy Murray.

Trong khoảng thời gian cả 2 tay vợt hàng đầu thế giới đều không có thể trạng tốt và phải nghỉ thi đấu, trở ngại lớn nhất, thường xuyên nhất của Federer vẫn là Nadal. Từ năm 2008 đến 2014, Nadal là người áp đảo Federer với 15 trận thắng sau 19 lần đối đầu, trở thành một trong những gương mặt Federer muốn tránh nhất ở mỗi giải đấu.

Với khả năng đánh bóng xoáy nẩy cao, Nadal đã khai thác triệt để khuyết điểm từ cú trái một tay của Federer. Chiến thuật này tỏ ra rất hiệu quả với Nadal trong gần 1 thập kỷ qua.

Federer, trong nỗ lực tỏa sáng có lẽ là lần cuối cùng trước khi gác vợt, hiểu rằng mình phải thay đổi. Và sau nhiều bài học, dường như huyền thoại người Thuỵ Sĩ cũng đã tìm được lời giải, hay nói đúng hơn, là nâng cấp cho những pha xử lý trái tay của mình.

“Tôi nghĩ mình đánh trái hay hơn vì cảm giác của tôi với cây vợt hiện tại cũng đã tốt hơn”, Federer trả lời phỏng vấn ở Indian Wells về cây Wilson Pro Staff mới có diện tích mặt vợt 97 inch vuông (Federer trước năm 2014 thường dùng mặt vợt rộng 90 inch vuông).

“Tôi đã mất không biết bao nhiêu thời gian tập trái trong kỳ nghỉ, và nó đã có tác dụng. Bước vào mùa giải năm nay, tôi cảm thấy cực kỳ thoải mái với cây vợt mới và chắc chắn sẽ còn cải thiện sự tự tin nhiều hơn nữa trong thời gian tới”, Federer chia sẻ.

Sử dụng mặt vợt lớn hơn cho phép Federer có những pha phản đòn nhanh và mạnh hơn. Thay vì phụ thuộc vào những pha cắt bóng an toàn như trước đây, Federer giờ chủ động tiếp bóng sớm, sẵn sàng bước vào sân thực hiện cú trả trước khi bóng đạt đến độ cao gây khó khăn.

Video những cú trái ghi điểm của Federer trong trận chung kết Australian Open:

Ý đồ đánh trái sớm và sâu về cuối sân của Federer là sự mạo hiểm cần thiết, không chỉ bởi nó có độ sát thương cao mà còn phù hợp với thể lực của tay vợt Thụy Sĩ vào thời điểm này. Và khi đã thực sự thoải mái với cây vợt mới, Federer sẽ càng trở nên khó lường hơn.

BHP là chỉ số đánh giá độ hiệu quả cú trái tay. Tay vợt đó được +1 với mỗi điểm winner hoặc khiến đối phương đánh hỏng, -1 nếu tự đánh hỏng, +0,5 khi cú trái tạo ra điểm winner sau đó và -0,5 nếu cú đánh đấy lỗi.

Để thấy rõ hơn cải tiến từ cú trái của Federer, chúng ta có thể nhìn vào chỉ số BHP. Trong cả sự nghiệp, BHP của Federer là +0,2 sau 100 cú đánh. Tuy nhiên ở 9/10 cuộc đối đầu với Nadal tại Grand Slam trước mùa giải này, con số của tay vợt Thụy Sĩ luôn âm, bao gồm 2 trận thắng duy nhất ở Wimbledon.

Chỉ số này thay đổi chóng mặt ở chung kết Australian Open vừa qua. BHP của Federer lên tới +7,8 sau 100 cú đánh và đạt +17 sau tổng cộng 219 cú trái trong cả trận. Nói cách khác, Federer đã có thêm khoảng 11 điểm, điều chưa từng xảy ra trước đây.

Gặp lại Nadal ở Indian Wells và Miami, Federer tiếp tục nâng cao độ hiệu quả ở cú trái với BHP/100 cú đánh lần lượt là +1 và +10. Qua 3 trận thắng liên tiếp trước Nadal, có thể nói Federer đã tìm ra cách biến điểm yếu của mình thành lợi thế mới. 

Khi đã mạnh hơn về cú trái, Federer càng tự tin đứng ở ad-court (phần sân bên trái) để không chỉ đánh trái mà còn có thể thực hiện những cú thuận inside-out (chéo sân) sở trường. Ở 2 trận đấu với Nadal tại Miami và Melbourne, 60% cú đánh chéo sân của FedEx là để kết thúc loạt bóng, gần gấp đôi so với tỷ lệ 36% cả sự nghiệp.

Những thống kê ở trên đã phần nào chỉ ra sự cải thiện ở cú trái 1 tay của Federer nhất là khi đối đầu với Nadal. Còn thứ vũ khí này có hiệu quả ra sao trước Djokovic hay Murray thì vẫn cần thời gian kiểm chứng.

Tuy nhiên, rõ ràng Federer đang đi đúng hướng với những thay đổi mới và vẫn tiếp tục chứng minh vì sao anh được coi là tay vợt vĩ đại nhất lịch sử.