Nếu như đua xe địa hình dành cho giới trẻ, đua xe lòng chảo dành cho những "tay đua F1" thiện chiến thì đua đường trường là giải Tour de France thu nhỏ.

Đua xe đạp đường trường

Tại Olympic 2016, môn đua xe đạp đường trường sẽ được diễn ra tại Fort Copacabana và Pontal với 4 bộ huy chương cho các nội dung:

Nội dung đua đường trường sẽ rất hấp dẫn với sự tham dự của nhiều tay đua tên tuổi. ĐKVĐ nữ Marianne Vos sẽ bảo vệ chiếc HCV mà cô giành được tại London 2012. Trong khi đó, nội dung nam có rất nhiều cua-rơ sừng sỏ như ĐKVĐ Tour de France 2016 Chrishtopher Froome (Anh), VĐ Tour de France 2014 Vincenzo Nibali (Italia), Á quân giải đua xe đạp Giro d'Italia 2016 Esteban Chaves (Colombia), hay Tom Dumoulin (Hà Lan), HCĐ giải VĐTG đua xe tính giờ 2014... hứa hẹn một cuộc đua kịch tính hệt như một chặng của Tour de France.

Môn xe đạp nói chung và đua xe đạp đường trường nói riêng được đưa vào chương trình thi đấu Olympic hiện đại ngay từ kỳ thế vận hội lần đầu tiên. Đây là một trong những môn thi đấu quan trọng của Olympic.

Lịch sử

Từ giữa thế kỷ 19, bên cạnh vai trò là phương tiện di chuyển, những chiếc xe đạp được sử dụng vào mục đích luyện tập thể thao ngày càng nhiều. Phong trào luyện tập lan rộng khắp châu Âu và Bắc Mỹ. Năm 1868, cuộc tranh tài bằng xe đạp đầu tiên đã được tổ chức tại Paris (Pháp). Kể từ đó, đua xe đạp ngày càng phát triển và dần được chuẩn hóa.

Năm 1896, kỳ Olympic hiện đại đầu tiên tổ chức tại Athens (Hy Lạp), Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) đã đưa môn đua xe đạp vào chương trình thi đấu chính thức cùng 8 môn thể thao khác như điền kinh, bắn súng, bơi, đấu kiếm, cử tạ, tennis, thể dục dụng cụ và vật.

Tại thời điểm đó, các VĐV đã tranh tài trên con đường Marathon huyền thoại từ Athens đến làng Marathon rồi lại vòng trở về Athens với tổng chiều dài quãng đường là 84,4 km.   

Tại các kỳ Olympic như Paris 1900, Saint Louis 1904 và London 1908, đua xe đạp đường trường không được đưa vào thi đấu. Phải đến Stockholm 1912, môn đua xe đạp mới quay trở lại với chặng đua dài tới 315 km. Kể từ đó đến nay, không một kỳ Olympic nào vắng môn thể thao này.

Rudolph Lewis, huy chương vàng đua xe đạp Olympic 1912

Ban đầu, đua xe đạp chỉ được dành cho các VĐV nam, các vận động viên nữ không được tham gia thi đấu. Phải đến năm 1984, nội dung thi đấu dành cho nữ mới được đưa vào chương trình Olympic.

Năm 1996, hình thức đua tính giờ cá nhân được thêm vào chương trình thi đấu. Hiện nay, đua xe đạp đường trường trong chương trình thi đấu chính thức của Olympic gồm 2 sự kiện là đua đường trường cá nhân và đua tính giờ cá nhân dành cho nam và nữ.

Đua đường trường cá nhân

Đây là nội dung thi đấu cơ bản, được diễn ra trong một ngày. Các VĐV sẽ xuất phát cùng nhau. Quãng đường thi đấu thường có cự li tùy theo sự tổ chức của nước chủ nhà, nhưng vẫn phải đảm bảo khoảng cách tiêu chuẩn 200–250km đối với nam và 120–150km đối với nữ. 

Một quốc gia nếu có nhiều VĐV đủ tiêu chuẩn tham gia Olympic sẽ lợi thế hơn quốc gia chỉ có 1 người, vì có thể tổ chức chiến thuật thi đấu theo đội (kéo, núp gió) như ở Tour de France. 

Tại Olympic 2012, HCV nội dung đua đường trường cá nhân nam, nữ thuộc về 2 cua-rơ Alexandr Vinokurov (Kazakhstan) và Marianne Vos (Hà Lan). 

Đua tính giờ cá nhân

Đua tính giờ cá nhân bắt đầu được thêm vào chương trình thi đấu từ năm 1996. Các VĐV sẽ không xuất phát cùng nhau mà xuất phát lần lượt từng người. Ba VĐV hoàn thành chặng đua với thời gian ngắn nhất sẽ được trao huy chương. Quãng đường đua tính giờ khá ngắn, từ 40–60 km với nam, từ 20–30km đối với nữ.

Tại London 2012, HCV nội dung đua tính giờ cá nhân nam thuộc về Sir Bradley Wiggins (Anh), HCV của nữ thuộc về Kristin Armstrong, thành viên đội tuyển Mỹ.

Xe đạp thi đấu

Đối với đua đường trường cá nhân

Xe được sử dụng là xe đạp road với trọng lượng nhẹ. Tuy nhiên, cân nặng không được nhẹ hơn 6,8kg. Các chi tiết của xe có thể được làm bằng thép, nhôm, carbon hoặc titan. Khung xe phải được thiết kế xung quanh hình dạng tam giác. Các công nghệ được sử dụng trên xe phải được UCI (liên đoàn xe đạp quốc tế) công nhận và cho phép sử dụng.  

Đối với đua tính giờ cá nhân

Xe được sử dụng là loại xe đạp tính giờ chuyên biệt với thiết kế khí động học. Trọng lượng xe cũng không được nhẹ hơn 6,8kg và phải đảm bảo các thông số sau:

Trang phục thi đấu

Các VĐV thường mặc đồ bó sát nhằm giảm sức cản của gió. Đối với đua đường trường, các VĐV sử dụng quần áo rời thông thường. Ở môn đua tính giờ, các VĐV sẽ sử dụng áo liền quần (skinsuit) bó sát hơn.

Tất cả các VĐV khi thi đấu bắt buộc phải sử dụng mũ bảo hiểm để đảm bảo an toàn. Giày đạp xe có cá để gắn chặt với bàn đạp giúp tận dụng tối đa sức mạnh các nhóm cơ chân.