Sau khi dừng bước tại tứ kết FIBA World Cup 2019, HLV Gregg Popovich mang tới Thế Vận Hội Tokyo đội hình mạnh hơn hẳn với mục tiêu không gì khác là tấm huy chương Vàng. Hơn ai hết, vị chiến lược gia 72 tuổi hiểu rõ thảm họa sẽ lớn đến mức nào nếu đội tuyển bóng rổ Mỹ một lần nữa thất bại trong nhiệm vụ này.

Cách đây 17 năm, HLV Popovich chính là chứng nhân lịch sử trong thất bại tệ hại nhất của bóng rổ Mỹ. Thầy trò Larry Brown để thua ở vòng bán kết trước Argentina, lần đầu tiên không thể giành tấm huy chương Vàng kể từ năm 1992 - thời điểm các siêu sao NBA bắt đầu được thi đấu tại Thế Vận Hội.

Thảm họa của ĐT bóng rổ Mỹ bắt đầu ngay từ công tác chuẩn bị lực lượng. Trong số 12 cầu thủ tới Athens, một nửa còn chưa bước sang tuổi 24. LeBron James, Carmelo Anthony chưa đủ tuổi uống bia, Carlos Boozer, Dwyane Wade và Amar'e Stoudamire có tổng cộng 5 năm thi đấu ở NBA. Emaka Okafor thậm chí vẫn còn chưa ra khỏi trường đại học.

Thủ lĩnh của đội bóng năm ấy là Allen Iverson và Tim Duncan - những con người không thể khác biệt hơn. Iverson với kinh nghiệm phong phú tại Philadelphia luôn tỏ ra nhiệt tình, sẵn sàng lên tiếng ở những thời điểm khó khăn. Ngược lại, Duncan vừa mới bước ra khỏi cái bóng của David Robinson, vẫn đang học cách để trở thành một thủ lĩnh, và anh rèn luyện tố chất ấy bằng cách yên lặng và đứng nhìn.

Năm đó, ĐT Mỹ đóng quân trên con tàu xa hoa mang tên Queen Mary 2, nhưng những Allen Iverson, Stephon Marbury hay Richard Jefferson cảm thấy dường như mình đã nhảy lên một con tàu đang chìm. Marbury gọi Thế Vận Hội Athens là 38 ngày tệ nhất cuộc đời.

Mỹ không thể đem tới Hy Lạp những siêu sao xuất sắc nhất. Mike Bibby và Tracy McGrady vẫn còn lo ngại về vấn đề an ninh sau vụ 11/9. Vince Carter, Kevin Garnett hay Ray Allen đều bị nằm ngoài kế hoạch vì lý do gia đình. Shaquille O'Neal, Jermain O'Neal và Ben Wallace quá mệt mỏi với vòng Playoffs, Jason Kidd dính chấn thương, còn Kobe Bryant phải hầu tòa vì cáo buộc tấn công tình dục.

Huấn luyện viên của họ, Larry Brown, cũng là nguyên nhân khiến ĐT Mỹ mang tới Olympic một trong những đội hình trẻ nhất lịch sử. Ông vừa vô địch NBA cùng Detroit Pistons, nhưng cách chỉ dẫn chi tiết tới mức thái quá khiến nhiều ngôi sao cảm thấy bản thân bị hạ thấp. Sự tự do hoàn toàn bị triệt tiêu.

Stephon Marbury chia sẻ với các trợ lý về sự tù túng trong lối chơi, và khi Gregg Popovich truyền đạt lại cho Larry Brown, phản ứng đầu tiên của thuyền trưởng Detroit Pistons là đặt vé máy bay cho Marbury về nước. Stephon Marbury cuối cùng vẫn được ở lại, dẫn đầu về số kiến tạo của đội nhà, với 3,4 đường chuyền mỗi trận.

Trận thua Argentina tại bán kết là thảm họa lớn, nhưng đã có những dấu hiệu từ trước đó, khi tuyển Mỹ thua thảm với cách biệt 19 điểm trước Puerto Rico, rồi lại nhận thêm thất bại 90-94 trước Lít-va. Chạm trán Thế hệ Vàng của Albiceleste, một đội tuyển rời rạc, non trẻ, bất đồng nội bộ của Mỹ phải nhận thất bại là điều hiển nhiên.

Trước khi tới Athens, ĐT Mỹ chỉ thua 2 trong 111 trận đấu bóng rổ tại các kỳ Olympic. Chỉ riêng giải đấu năm 2004, họ nhận tới 3 thất bại trong 8 trận.

4 năm sau đó, tuyển Mỹ trở lại Thế Vận Hội với một HLV trẻ tuổi hơn (Mike Krzyzewski), với những ngôi sao hàng đầu (Kobe Bryant, Jason Kidd,...) cùng một chiến lược rõ ràng hơn tới từ Jerry Colangelo. Đội tuyển ấy lấy lại vị thế ở Bắc Kinh bằng tấm huy chương Vàng, sau khi hạ gục mọi đối thủ.

HLV Gregg Popovich không góp mặt trong chiến công tại Olympic 2008, nhưng khác với những Iverson hay Marbury, giờ ông có thêm một cơ hội khác để rũ bỏ những ký ức đáng quên tại Athens.