Chẳng rõ Danny Ainge – giám đốc điều hành hiện nay của Boston Celtics có đam mê lịch sử hay không, song cách ông đang làm từng là công thức tạo dựng “đế quốc” Celtics ở giải bóng rổ NBA trong thập niên 1980.

Đấy cũng là lần đầu tiên trong lịch sử, Boston Celtics có pick 1 khi bước vào NBA Draft 1980. Và y chang năm 2017, pick 1 của Boston Celtics cũng chẳng phải do họ kiếm được từ thành tích thi đấu.

Kết quả của câu chuyện 37 năm trước là việc Boston Celtics thành công rực rỡ khi đánh đổi pick 1 để đạt được pick 3 chọn Kevin McHale cũng như bổ sung trung phong 26 tuổi có tên Robert Parish.

Cho tới nay, đấy vẫn được xem như 1 trong những vụ trade thành công nhất lịch sử giải bóng rổ NBA được ví von là “vụ mặc cả thế kỷ” do 2 cầu thủ này đã kết hợp với Larry Bird tạo thành Big 3 huyền thoại đem về cho đội nhà 3 nhẫn vô địch NBA.

Trở lại với câu chuyện mang tính truyền kỳ này, Boston Celtics đã đến với pick 1 của kỳ NBA Draft 1980 theo cách hơi bất thường. Trước hết, họ không nằm trong nhóm có cơ hội tranh pick 1 do dẫn đầu khu vực năm ấy và tiến vào tới trận chung kết miền Đông.

Dù vậy, đội bóng có huyền thoại Red Auerbach trong ban lãnh đạo vẫn sở hữu pick 1 nhờ 1 giao kèo từ trước. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, cựu giám đốc điều hành Celtics Jan Volk nhớ lại: “Năm 1979, chúng tôi muốn M.L. Carr theo diện chuyển nhượng tự do vào thời điểm cần có bồi thường kèm theo cho một đội bóng muốn ký với cầu thủ chuyển nhượng tự do.

Hai đội liên quan buộc phải thương lượng nhằm xác định một vụ trade kèm theo, nhưng thông thường là các đội khó đạt được thỏa thuận nên cần nhờ ban chấp hành giải giải quyết. Và đó chính là điều đã xảy ra với chúng tôi”.

Jan Volk cho biết thoạt đầu Celtics của Red Auerbach đề nghị để Bob McAdoo đến với đội bóng cũ của Carr là Detroit Pistons như phần bồi thường nhưng Detroit cũng phải hoàn lại 2 pick của vòng đầu. Trước đòi hỏi có phần quá đáng đó, Pistons thoạt đầu đã phản đối.

Tuy nhiên, Celtics đã phát hiện được việc hợp đồng của M.L. Carr từng ký với Detroit có điều khoản thưởng nhưng trong lúc thương lượng ký hợp đồng mới, Pistons vẫn chưa trả khoản thưởng ấy cho cầu thủ này.

M.L. Carr bảo với Detroit: “Tôi cần các ông trả khoản thưởng này”. Detroit đáp: “Lúc anh gia hạn hợp đồng thì chúng tôi sẽ trả thưởng”. M.L. Carr bảo với Pistons rằng anh ta sẽ không ký hợp đồng mới trừ phi nhận đủ tiền thưởng. Vậy là lúc 2 bên tan rã, Detroit vẫn chưa trả khoản tiền đó.

Cảm thấy có thể đem vụ này làm to chuyện do việc quỵt tiền thưởng cầu thủ là 1 trong những hành động khiến đội bóng sẽ bị NBA tước bỏ quyền được bồi thường, Celtics dùng nó uy hiếp Detroit.

Rốt cuộc sau 3 ngày giằng co, phía Pistons chấp nhận lấy McAdoo như phần bồi thường, còn 2 pick mà Celtics đòi hỏi thì được chuyển thành 1 pick vòng đầu cho kỳ NBA Draft năm sau.

Thỏa thuận đó sau cùng đã trở thành thảm họa cho Detroit do McAdoo chỉ thi đấu 64 trận cho Pistons trước lúc bị sa thải vào tháng 03/1981.

Ngược lại, Celtics thắng lớn vì với thành tích tệ hại nhất lịch sử với 16 thắng – 66 thua ở mùa 1979-1980 khiến HLV Dick Vitale phải ra đi chỉ sau 12 game, Pistons bỗng biến Boston trở thành chủ nhân của pick 1 tại kỳ NBA Draft 1980.

Thế nhưng đây mới chỉ là khởi đầu của câu chuyện về “vụ mặc cả thế kỷ”. Bởi lúc quan sát các tài năng tham dự kỳ NBA Draft 1980, ban lãnh đạo Boston chợt nhận ra chi tiết quan trọng: Cầu thủ được đánh giá cao nhất và nhiều khả năng trở thành pick 1 là trung phong Joe Barry Carroll, nhưng anh ta lại không phải mục tiêu của Celtics!

“Theo cảm giác của Red Auerbach, Kevin McHale mới là pick 1 của Celtics”, Jan Volk cho biết: “Nếu Boston có pick 1 và không thực hiện giao kèo nào, chúng tôi sẽ chọn Kevin McHale. Vấn đề là chúng tôi tin rằng Celtics có thể lấy McHale ở pick thấp hơn”.

Cảm nhận này có thể cũng đang là suy nghĩ của ban lãnh đạo Celtics trước thềm NBA Draft 2017.

Trở lại năm 1980 thì với toan tính đó, Celtics bèn cố gắng khai thác tối đa giá trị của pick 1 mà họ đang nắm trong tay. Vì thế, ban lãnh đạo Celtics bắt đầu quan sát thị trường “trade” nhằm tìm kiếm đối tác thích hợp nhất đang khao khát có Joe Barry Carroll.

“Đối tượng chính là Golden State Warriors tạm nắm pick 3”, Jan Volk giải thích: “Họ muốn Joe Barry Carroll. Nhưng Utah cũng vậy. Do đó, GoldenState biết rõ nếu muốn có Joe Barry Carroll, họ phải có pick xếp trên Utah. Vì vậy, chúng tôi chuyển pick 1 cho GoldenState”.

Celtics đã hoàn tất “vụ mặc cả thế kỷ” đúng 1 ngày trước buổi Draft bằng cách chuyển pick 1 và pick 13 cho Golden State và nhận lấy pick 3 kèm Robert Parish.

Bill Fitch – HLV của Boston lúc ấy đã thừa nhận Robert Parish chính là yếu tố khiến ông chấp nhận ngay giao kèo này vì cầu thủ đó tuy trẻ nhưng sớm có kinh nghiệm thi đấu tại giải bóng rổ nhà nghề Mỹ.

Bill Fitch phân tích: “Sự từng trải của Robert Parish khiến chúng tôi chẳng cần lo cậu ấy sẽ phản ứng với trọng tài NBA, với các chuyến đi ở NBA hoặc với cuộc sống cầu thủ ở NBA như thế nào. Và nếu Robert Parish tham dự kỳ NBA Draft năm đó với mớ hành trang ấy, không nghi ngờ gì hết, cậu ta chắc chắn là pick 1”.

Kết quả của một loạt vụ đổi chác như thế đã đem về cho Boston danh hiệu vô địch NBA đầu tiên với bộ đôi Kevin McHale - Robert Parish trước lúc họ còn thu hoạch thêm 2 nhẫn nữa.

Tổng cộng họ đã ghi 35.580 điểm cho Celtics. Và kết hợp cùng Larry Bird, họ giúp Celtics có được bộ ba mang tính biểu tượng khi thống trị NBA khoảng 1 thập niên.