Sau rất nhiều đồn đoán, có vẻ như giải bóng rổ NBA thực sự sẽ được mở rộng. Adam Silver, Ủy viên đứng đầu giải bóng rổ NBA vẫn đang liên tục úp mở về vấn đề này trong nhiều lần họp báo gần đây, nhưng vẫn chưa có thông báo chính thức thực sự nào được đưa ra.

Tuy nhiên, có lẽ việc NBA mở rộng đang đến gần ngưỡng cửa trở thành sự thật hơn bao giờ hết. Và nếu thực sự NBA mở rộng, cụ thể là tăng thêm số đội bóng tham dự thì các đội sẽ cần phải làm gì, chuẩn bị những gì để sẵn sàng vào vị trí chạy đua lấy suất tham dự NBA này.

Hiện nay NBA đang có tổng cộng 30 đội, chia đều cho hai miền. Lần gần nhất có sự thay đổi về đội tham dự là năm 2004 khi NBA thêm Charlotte Bobcats (Charlotte Hornets ngày nay) vào đại gia đình NBA.

Theo một số tin bài và báo cáo, việc mở rộng NBA dự kiến sẽ diễn ra vào mùa giải 2018-2019 hoặc 2019-2020 với việc thêm hai đội bóng mới vào miền Đông, đưa Memphis Grizzles qua miền Tây để đảm bảo cân bằng số lượng đội giữa hai miền.

Nơi được xem là có khả năng cao nhất đánh dấu sự trở lại của NBA có lẽ là Seattle. Rất nhiều fan bóng rổ tại đây vẫn còn chưa nguôi ngoai việc đội bóng con cưng của họ bị rơi vào tay người khác, cụ thể là Oklahoma City vào năm 2008.

Vậy slot đầu tiên gần như chắc chắn đã về tay Seattle, vậy với slot còn lại, những ai đang tranh giành quyền chơi cho giải bóng rổ hấp dẫn nhất thế giới này? Danh sách khá dài, trong đó có hai ứng cử viên lớn là Mexico City và Louisville.

Mexico City mang tham vọng rất lớn đưa giải bóng rổ nhà nghề Mỹ vượt qua khỏi biên giới phía Nam để đến với vùng đô thị lớn nhất Tây bán cầu, đặc biệt là sau hai trận đấu ‘cháy vé’ NBA Global Games được tổ chức tại đây tháng 1 vừa qua.

Louisville là ứng cử viên tiếp theo được nhắc đến. Mặc dù đây là một thị trường được xem là tiềm năng cho NBA nhưng chính Louisville vẫn còn rất nhiều điều phải làm để đưa được một đội bóng chuyên nghiệp về thành phố thuộc bang Kentucky này.

Không chỉ Mexico City, Louisville, các nơi như Kansas City, Virginia Beach, Anaheim, Las Vegas hay San Jose đều đã được nhắc đến khi mọi người bàn nhau về việc sẽ có một đội bóng mới.

Tuy nhiên với một hệ thống lớn đang vận hành trơn tru như NBA, việc thay đổi số đội bóng sẽ làm xáo trộn rất nhiều thứ. Không chỉ đơn giản là lịch thi đấu, mà còn về chi phí của đội bóng, phân chia lợi nhuận…

Sự ảnh hưởng của Expansion Fee - ‘phí mở rộng’

Phải thấy rằng NBA chưa bao giờ công khai những yêu cầu của họ để một đội bóng có thể tham dự. Các đội bóng sẽ phải chuẩn bị và dù cho có thể đáp ứng được một vài yêu cầu, vẫn chưa chắc chắn đội bóng ấy sẽ được vào NBA. Để hình dung dễ hơn, hãy xem như bạn là một người muốn xây dựng một đội bóng để đưa vào tham dự NBA.

Điều đầu tiên một đội bóng cần là kinh phí, rất nhiều tiền. Bên cạnh đó cần có được ít nhất ¾ phiếu bầu của người đứng đầu các đội, hay nói cách khác, cần 23 đội đồng ý cho tham gia giải.

Con số cần có để bước vào đại gia đình NBA dưới dạng một đội bóng mới được cho là lên đến 1 tỷ USD. Số tiền gọi là ‘Expansion Fee’ - phí mở rộng này sẽ được chia đều cho 30 đội bóng hiện tại, mỗi đội sẽ nhận về khoảng 66 triệu đô. Số tiền này có lẽ là một trong những cách dễ nhất để thuyết phục 30 đội bóng cho phiếu tán thành.

Tuy nhiên, mua đồ cũ chắc chắn sẽ rẻ hơn mua đồ mới, và có thể sẽ còn dễ hơn vì chỉ cần 16 đội bỏ phiếu thay vì 23 đội nếu đạt được thỏa thuận về di dời khi mua lại một đội bóng khác.

Bốn đội bóng đổi chủ gần đây như Atlanta Hawks được bán với giá 730 triệu đô năm 2015, Milwaukee Bucks 550 triệu đô năm 2014, Sacramento Kings 534 triệu đô năm 2013 và nổi trội là Los Angeles Clippers năm 2014 được bán với giá 2 tỷ đô.

Ngoại trừ Clippers, các đội bóng còn lại đều được chuyển nhượng với giá thấp hơn nhiều so với con số 1 tỷ đô trung bình ở phía trên.

Lợi ích bị ảnh hưởng

Nhìn chung, các đội bóng hiện tại vẫn sẽ được lợi ngay lập tức nhờ khoản tiền ‘Expansion Fee’ khá lớn. Tuy nhiên sau đó, lợi nhuận của các đội từ giải đấu thay vì chia cho 30 đội, nay phải chia cho 32.

Miếng bánh lớn nhất mà các đội hướng đến chính là tiền bản quyền truyền hình, mang lại cho giải đấu 2,6 tỷ đô mỗi năm. Theo hợp đồng được ký kết, mỗi đội hiện nay sẽ nhận khoảng 87 triệu đô/năm tiền bản quyền truyền hình.

Nếu thêm vào hai đội, số tiền này sẽ giảm xuống còn 81 triệu đô/năm cho mỗi đội. Như vậy trong khoảng 10 năm, số tiền 6 triệu đô/năm lợi nhuận bị mất đi sẽ ngang bằng với Expansion Fee mỗi đội được nhận ban đầu.

Không chỉ các đội bóng mà chính các cầu thủ cũng sẽ phần nào bị ảnh hưởng. Số lượng cầu thủ trong giải sẽ tăng từ 450 lên khoảng 480 cầu thủ.

Ngoại trừ việc số ít cầu thủ chơi tốt sẽ được xem xét đưa vào Expansion Draft, các cầu thủ còn lại thuộc dạng Free Agent - chuyển nhượng tự do - sẽ vấp phải sự cạnh tranh cao hơn, đây chính là vấn đề lớn mà các cầu thủ sẽ gặp phải. Chính các cầu thủ trong các đội bóng hiện hữu cũng sẽ có sự cạnh tranh lớn hơn.

Bên cạnh đó, việc có thêm hai đội bóng mới sẽ phần nào gây khó khăn cho các đội bóng nhỏ trong việc giữ lại cầu thủ chủ chốt của mình, khi mà các đội bóng mới chắc chắn sẽ tìm đến những cầu thủ từng có kinh nghiệm thi đấu trong giải.

Những vấn đề thực sự

Xem qua các con số khổng lồ về tài chính khiến cho nhiều người cảm thấy mát mắt, tuy nhiên vấn đề thực sự không chỉ nằm ở đó. Nó nằm ở chỗ liệu có thêm hai đôi bóng mới sẽ gây ảnh hưởng thế nào đến giải đấu.

Liệu tài năng có xuất hiện khắp nơi hay tàn lụi dần? Liệu mất bao lâu để một đội bóng mới có thể thực sự gầy dựng được tên tuổi, để nhận được sự tôn trọng? Liệu các cầu thủ tự do có tránh các đội bóng mới?

Liệu hai đội bóng mới này sẽ thi đấu tệ hay không? Việc đội bóng mới thi đấu tệ sẽ ảnh hưởng ra sao đến các đội bóng hiện tại và kế hoạch phát triển của họ? Việc di chuyển giữa các nơi để thi đấu sẽ tốt hơn hay tệ đi?

Hai miền có được giữ nguyên không hay sẽ bỏ luôn việc phân chia hai miền? Vào Play-off sẽ khó khăn hơn hay không? Việc hai đội bóng mới gây ảnh hưởng đến giải đấu có làm cho các nhà đầu tư ‘sợ’ và ‘chạy trốn’ khỏi NBA hay không?… Sẽ phát sinh rất nhiều câu hỏi.

Dù vậy, Adam Silver đã cho thấy ông quan trọng và quan tâm nhiều thế nào đến các yếu tố ảnh hưởng đến giải đấu xung quanh quyết định mở rộng giải.

Không nghi ngờ gì, tất cả các vấn đề này đều đang được nghiên cứu, kiểm tra rất kỹ lưỡng trước khi Hội đồng NBA đưa ra quyết định cuối cùng.

Và cũng không bất ngờ rằng từng ứng cử viên cho suất mở rộng này sẽ được xem xét, điều tra và cân nhắc tới mức độ cao nhất, kỹ càng nhất có thể.

Nhưng luôn có lý do để cho rất nhiều thành phố được đưa vào vòng xem xét để mở rộng giải, vì NBA đang ở một ví trí rất đặc biệt và bất kỳ ai cũng muốn hưởng lợi từ giải đấu.

Do đó, hãy yên tâm rằng NBA sẽ tìm được cách và chọn ra được ứng cử viên phù hợp cho suất mở rộng này, việc mà NBA đã làm thành công nhiều lần trong thời gian qua.