Cả Cleveland Cavaliers lẫn Golden State Warriors đều dễ dàng trên con đường tới chung kết đã và đang tạo ra nguy cơ khiến giải bóng rổ NBA bị giảm đi sức hút. Nhiều ý kiến điều chỉnh được nêu ra để thích ứng với sự thay đổi của trào lưu chơi bóng hiện nay.

Cũng phải nói thêm, giải bóng rổ NBA cũng đang nằm trong giai đoạn khác thường với rất nhiều phát ngôn mở lối cho những cải cách lớn trong tương lai tới từ chính các lãnh đạo quan trọng của giải đấu.

Do có điều kiện như vậy nên một số chuyên gia cũng mạnh dạn đưa ra các ý tưởng, trong đó có việc thay đổi hoặc thậm chí bãi bỏ hình thức chia các đội bóng theo khu vực. Lợi và hại của việc này sẽ được phân tích như dưới đây.

Điểm lợi

Công bằng hơn: Hình thức thay thế đơn giản nhất, được đề xuất nhiều nhất từ hình thức chia khu vực cũ là ghép cặp các trận đấu Play-off dựa trên bảng xếp hạng chung ở regular season.

Ví dụ ở vòng đầu của NBA Play-off, đội có thành tích tốt nhất (hạt giống số 1) sẽ gặp đội xếp thứ 16. Tương tự, đội hạt giống số 2 sẽ phải đối mặt với đội đứng thứ 15 rồi lần lượt tiếp theo…

Hình thức này có điểm hay ở chỗ tạo ra tính công bằng hơn so với các thiết lập hiện tại. 16 đội có thành tích tốt nhất giải đấu sẽ đủ tư cách để bước vào vòng NBA Play-off.

Tránh trường hợp như một số đội bóng có tới 44 chiến thắng tại regular season miền Tây với chỉ số chiến thắng 0,527 (cao hơn vài đội nằm trong Top 8 đội mạnh nhất NBA ở miền Đông) nhưng vẫn không đủ điều kiện tham gia NBA Play-off do sức cạnh tranh ở miền Tây lớn hơn. 

Dung hòa khoảng cách trình độ: Trong quá khứ, hầu hết các nhà phân tích đều cho rằng sự mất cân bằng giữa các khu vực sẽ tự do các đội bóng giải quyết.

Suy cho cùng, các cầu thủ, các nhà quản lý sẽ có bước đi theo tính toán để tạo ra một lộ trình dễ dàng nhất cho họ trong hành trình tới chung kết NBA.

Đây là điều hoàn toàn hợp lý nhưng chính Cavaliers trong vài năm gần đây đã gợi lên sự lo ngại khi họ thường xuyên đi bộ tới chung kết do các đối thủ miền Đông đều dưới sức rõ rệt.

Sang mùa giải mới, Cavaliers nhiều khả năng rệu rạo, để lại một miền Đông chỉ với 4 cái tên tiềm năng là Celtics, Wizards, Raptors và Heat. Sixers sẽ cần thêm vài năm tới để trở thành đối trọng với các đối thủ nói trên.

Trong khi đó, miền Tây mùa giải tới sẽ có Warriors, Spurs, Rockets, Timberwolves, OKC, Clippers, Nuggets, Trail Blazers, toàn các tập thể có sức mạnh vô cùng quyến hút.

Rõ ràng, miền Tây hiện nay đang tạo cảm giác chật chội hơn nhiều so với miền Đông trong cuộc đua Play-off. Giả thiết sắp xếp thi đấu giữa 16 đội hàng đầu tại regular season không kể Đông, Tây sẽ mở rộng suất cho các đội bóng có thực lực nhất và tạo ra một vòng Play-off vô cùng hấp dẫn với khoảng cách trình độ không chênh lệch nhiều.

Giá trị giải trí: Với hình thức mới, những cặp đấu 7 game Đông-Tây chưa từng thấy trong lịch sử sẽ xuất hiện, đồng nghĩa với nhiều cuộc so tài thú vị diễn ra. Tất nhiên, chạm trán nhau ở vòng Play-off luôn căng thẳng, tới bến và quyết liệt hơn so với lẻ tẻ 1-2 trận gặp nhau ngẫu nhiên ở regular season.

Điều này cũng có nghĩa là một số đội tài năng hơn ở miền Tây sẽ không phải tự loại nhau ngay ở vòng đấu đầu tiên hoặc thứ hai trong Play-off. Các ngôi sao lớn nhất của NBA sẽ có thêm cơ hội để tiếp tục trình diễn và tỏa sáng, khán giả cũng vì thế mà được hưởng lợi.

Tăng chất lượng các trận chung kết NBA: Nếu không chọn đại diện đứng đầu khu vực để tham dự chung kết NBA, rõ ràng 2 đội đứng vững cuối cùng ở hình thức mới sẽ là 2 tập thể mạnh mẽ nhất của giải đấu.

Trong nhiều năm, San Antonio Spurs vẫn được đánh giá là đội bóng miền Tây có khả năng đả bại cả những nhà vô địch của miền Đông nhưng lại vấp phải đá tảng trong cùng khu vực.

Điểm hại

Gây ra xáo trộn lớn: Muốn có được sự công bằng, đương nhiên lịch thi đấu cũng phải được thiết kế lại. Như hiện nay, mỗi đội sẽ chơi 52 trận trong khu vực của mình và 30 trận thuộc khu vực khác.

Bản thân các đội bóng trong cùng một tiểu khu vực (Division) sẽ gặp nhau thường xuyên hơn, cụ thể là họ sẽ đối đầu với nhau đủ 4 trận ở regular season.

Việc sắp xếp này tạo điều kiện dễ dàng để xét thành tích cao thấp trong trường hợp có nhiều đội có chỉ số chiến thắng (PCT) ngang nhau khi kết thúc mùa giải.

Không những thế, các khoản chi phí của đội bóng cũng được giảm thiểu do số trận bên ngoài khu vực luôn chỉ bẳng một nửa so với số trận trong cùng khu vực. Nên nhớ, nước Mỹ rất rộng lớn và việc tổ chức các chuyến làm khách xa xôi sẽ gây thiệt hại kinh tế không nhỏ.

Nguy cơ thương tích và mệt mỏi: Cũng từ vấn đề thay đổi lịch thi đấu mà dẫn đến việc tăng thời gian đi lại cùng quãng đường hành trình dài hơn.

Đó không phải ý tưởng hay với tất cả, đặc biệt với những đội bóng hiện tại vẫn đang vật lộn tìm cách giữ sức khỏe cho các cầu thủ trong suốt mùa giải khắc nghiệt bao gồm 82 trận đấu căng thẳng (chưa kể Play-off).

Cuối tháng 7/2017, chủ tịch NBA Adam Silver nhận xét rằng mặc dù ý tưởng về hệ thống Play-off mới được đề xuất rất phổ biến, nhưng cuối cùng ông vẫn cảm thấy quá mạo hiểm khi thực hiện: "Chúng tôi sẽ chỉ đưa ra kết luận sau khi có sự tập trung phân tích về các mặt như khoa học thể thao, sức khoẻ của cầu thủ cũng như các yếu tố khác".

Adam Silver cũng đề cập tới phương án giảm số trận đấu trong mùa giải chính thức đi. Tuy nhiên, điều đó sẽ khó xảy ra do các chủ sở hữu đội bóng NBA sẽ không hứng thú với việc để mất đi nguồn doanh thu bán vé.

Không phải ai cũng thích sự thay đổi: Chủ sở hữu Phoenix Suns, Robert Sarver, một trong những người có tiếng nói nổi bật nhất trong việc ủng hộ hình thức cải tổ mới, chia sẻ thẳng với ESPN rằng: "Các đội ở miền Đông sẽ không thích sự thay đổi. Lí do vì sao? Đơn giản là nó sẽ làm cho hành trình tiến sâu của họ trong các mùa giải trở nên khó khăn hơn”.

Rõ ràng là khi môi trường thi đấu cạnh tranh hơn, chẳng phải đội bóng nào cũng đủ dũng cảm để gồng mình đương đầu với sóng gió.