Ý tưởng của Antonio Conte là xây dựng hệ thống phòng thủ vững chắc làm nền tảng cho các cuộc tấn công, một câu chuyện tưởng chừng rất cũ của người Italia.

Cái khó ló cái quen

Tất nhiên, nguyên nhân một phần là do Antonio Conte đang bị “ép”. Trước hết, bóng đá Italia hiện không thể trao cho ông những tay săn bàn kiệt suất các kiểu như Fillipo Inzaghi hoặc Christian Vieri. Thay vào đó, ông phải đưa tới Pháp những tiền đạo tầm thường như Simone Zaza (1 bàn/11 trận cho ĐTQG), Graziano Pellè (5/13), Ciro Immobile (1/13), Éder (2/10) và Lorenzo Insigne (2/9).

Kế đến, Antonio Conte buộc phải thận trọng hơn bao giờ hết do mất Claudio Marchisio và Marco Veratti. Sự vắng mặt của các tiền vệ công thủ đều ổn này có nghĩa là khả năng che chắn cho hàng thủ của tuyến giữa suy giảm. Do đó, Antonio Conte buộc phải tìm giải pháp với ý tưởng hiện có là đẩy đối phương về phần sân của họ và cố gắng khiến quả bóng ở thật xa khung thành nhà.

Hiệu quả của hàng thủ Juventus: Bộ ba Barzagli, Bonucci, Chiellini cùng thủ môn Buffon chỉ lọt lưới 20 lần ở Serie A mùa này.

Đấy là lý do tại sao Antonio Conte chẳng khoái sử dụng 4-2-3-1, hệ thống mà nhiều HLV đang ưa dùng. Bởi lẽ, sơ đồ này không thật sự hiệu quả khi Italia thiếu mẫu tiền đạo đẳng cấp thế giới. Vì vậy, ông phải chọn hệ thống 3 hậu vệ, sau hàng loạt thử nghiệm ở ĐTQG. Cơ sở để áp dụng phương án này là hiệu quả của hàng thủ Juventus: Bộ ba Barzagli, Bonucci, Chiellini cùng thủ môn Buffon chỉ lọt lưới 20 lần ở Serie A mùa này.

Cách vận hành “hàng không mẫu hạm”

Phải thừa nhận là cách xây dựng hệ thống phòng ngự của Antonio Conte khá giống học thuyết quyết định đặc điểm “hàng không mẫu hạm” của… Nga với tiêu chí đề cao tính an toàn và độc lập tác chiến, nghĩa là không phụ thuộc vào lối chơi của đối thủ. Như khi cầm bóng, họ chuyền từ từ cho đến lúc bóng ở thật xa khung thành nhà. Đến lúc đó, 1 trong 3 trung vệ sẽ dâng lên hàng tiền vệ hỗ trợ cho De Rossi.

Tới lúc này, đối phương sẽ thấy sức tấn công của Italia đáng gờm như thế nào, vì với phía trên còn 2 tiền vệ và 2 tiền đạo, họ không thiếu cầu thủ tham gia tấn công nên các hậu vệ biên chỉ cần dâng lên tạt bóng vào giữa là đủ gây sóng gió trước khung thành đối thủ. Trừ phi đối phương có những hậu vệ chơi không chiến giỏi, những pha tạt bóng cầu âu ấy sẽ dễ dàng tạo ra cơ hội ăn bàn, vì nếu các tiền đạo không thể dứt điểm thì khi bóng bị đẩy ngược ra, các tiền vệ từ tuyến hai băng lên sẵn sàng đá bồi.

Với phía trên còn 2 tiền vệ và 2 tiền đạo, Ý không thiếu cầu thủ tham gia tấn công.

Sức ép nặng nề mà Italia tạo ra thường buộc đối thủ phải rút các tiền vệ về hỗ trợ phòng ngự. Tuy nhiên, giải pháp này sẽ vô tình khiến đối phương mất nhiều giải pháp triển khai phản công lại Italia khi đoạt được bóng. Nói cách khác, triển khai tấn công với số đông đồng thời lại có thật nhiều cầu thủ phòng ngự hỗ trợ, lối chơi của Italia mà Antonio Conte đang xây dựng dựa vào nền tảng của sự chắc chắn với triết lý quen thuộc của bóng đá Italia: Nếu không lọt lưới, đồng nghĩa không thua.

Italia chơi phòng thủ không gây buồn ngủ

Thế nhưng, Italia đá phòng thủ không có nghĩa là họ sẽ quá thận trọng và e ngại đến gần khung thành đối phương. Bởi lẽ, cả 3 trung vệ Juventus mà Antonio Conte hiện có đều chuyền bóng rất tốt, thậm chí chuyền xa chính xác (thấp nhất đạt tỷ lệ chính xác 87% và bình quân mỗi trận đều có ít nhất 4 lần chuyền dài). Ưu điểm khi dùng mẫu trung vệ chuyền bóng tốt này là tăng khả năng cầm bóng ở tuyến giữa, cũng như tạo điều kiện cho hai cánh dâng cao để tăng quân số tham gia tấn công.

Lại thêm cả 3 trung vệ đều khoác áo Juventus, sự ăn ý giữa họ đảm bảo cho Italia sở hữu một trong những hàng thủ đáng tin cậy nhất tại VCK EURO 2016. Người Tây Ban Nha từng kiểm chứng điều này ở trận giao hữu hồi tháng 03/2016, vì dù tìm mọi cách gây sức ép lên hàng thủ Italia, họ nhận thấy các học trò của Antonio Conte luôn biết cách di chuyển để tạo thành hình tam giác cho đồng đội cầm bóng có ít nhất 2 phương án để chuyền. Bởi lẽ, bộ ba trung vệ Italia chẳng bao giờ giăng ngang để lúc có bóng, một trong số đó sẽ dâng lên sắm vai tiền vệ trụ.

Các học trò của Conte biết cách di chuyển để tạo thành hình tam giác cho đồng đội cầm bóng có ít nhất 2 phương án để chuyền.

Còn lúc mất bóng, Italia triển khai phòng ngự tới 4 tầng. Một bộ ba gồm tiền vệ trụ và 2 cánh sẽ bảo vệ trực tiếp cho bộ ba trung vệ. Ở phía trên, một tiền đạo có trách nhiệm đeo bám cầu thủ cầm bóng của đối phương để cản phá hoặc làm chậm tốc độ phản công. Song song đó, những người còn lại sẽ lui về bịt kín các khoảng trống nhằm ngăn ngừa đối phương ghi bàn.

Những lớp tường này giải thích tại sao Italia chỉ lọt lưới 7 bàn ở 10 trận vòng loại, cho dù hàng thủ nhiều xáo trộn khi Antonio Conte cần thử nghiệm nhân sự cùng chiến thuật. Và chính vì vậy, Italia chỉ cần ghi 16 bàn, ngang với Bắc Ireland, là đủ để giành quyền tới Pháp. Tuy nhiên, đừng vì số bàn thắng của Italia mà cho rằng họ cũng chỉ mạnh như Bắc Ireland vừa thua Ba Lan sáng nay. Bởi chỉ cần để Italia mở tỷ số, đối phương nhiều nguy cơ trắng tay.