Roger Bannister, huyền thoại điền kinh Vương quốc Anh, là người đầu tiên trên thế giới phá vỡ mốc chạy 1 dặm dưới 4 phút trong lịch sử. Ông vừa qua đời ở tuổi 88.

Vào thời của Roger Bannister, chạy bộ 1 dặm dưới 4 phút được đánh giá rất cao chẳng kém gì các sự kiện chinh phục Everest hay người đầu tiên bước lên mặt trăng. Việc chinh phục 1 dặm dưới 4 phút chẳng khác mấy với chuyện chinh phục marathon dưới 2 giờ đồng hồ mà thế giới đang theo đuổi.

Roger Bannister sinh năm 1929 tại vùng ngoại ô của London. Bố mẹ ông là giáo viên và công chức nhà nước. Năm 16 tuổi, ông thi vào ngôi trường danh tiếng Oxford. Thời đi học, ông khám phá ra khả năng chạy bộ sau khi thắng một cuộc thi chạy bộ ở trường.

Năm 1950, ông tham gia giải chạy lớn đầu tiên trong đời tại giải Vô địch châu Âu và giành hạng 3 cự ly 800m. Sau đó, các giải điền kinh quốc tế liên tiếp gửi lời mời đến Roger Bannister. Tại Olympic Helsinki 1952, Roger Bannister chỉ đạt hạng 4 tại vòng chung kết nội dung 1500m với thời gian 3 phút 46 giây 30, lập kỷ lục quốc gia. Cuộc đua này là một trong những cuộc đua kỳ lạ trên thế giới bởi cả 7 VĐV đều thiết lập kỷ lục Olympic. Roger Bannister cảm thấy không vui vì đối với ông đây là kết quả đáng thất vọng.

Năm 1953, Roger Bannister bắt đầu chú ý đến kỷ lục thế giới 1 dặm khi đó (4:01.4) của Gunder Hagg. Ông đã âm thầm tập luyện để chuẩn bị phá bỏ giới hạn này. Roger Bannister đã thuê 2 người bạn để làm pacer trong tập luyện.

Vào ngày lịch sử 6/5/1954, chàng sinh viên y khoa Roger Bannister chỉ đến địa điểm thi đấu trước hơn 1 tiếng đồng hồ sau ca trực ở bệnh viện. Suýt chút nữa thì lịch sử điền kinh đã không có cái tên Roger Bannister bởi ông lưỡng lự có thi đấu hay không. HLV khi đó nói với ông: “Nếu cậu không nắm lấy cơ hội, cậu có thể sẽ phải hối hận cả đời”. 

Ông và các VĐV chạy 4 vòng trên đường piste trong SVĐ của trường ĐH Oxford. Norris McWhirter, người sáng lập Kỷ lục Guinness, tuyên bố "kỷ lục thế giới mới 3 phút…”. Chưa dứt lời, đám đông hò hét ầm ĩ và tất cả không còn nghe thấy số giây cụ thể bao nhiêu nữa bởi nó không còn quan trọng.

Hình ảnh Roger Bannister cố hết sức cán đích trước sợi dây chăng ngang khi hoàn thành 4 vòng với mốc thời gian lịch sử 3:59.4 (3 phút 59 giây 4) đã đi vào sách giáo khoa điền kinh và được lựa chọn là 1 trong 100 tấm ảnh làm thay đổi thế giới. 

Ngày nay, thế giới đã có hơn 1300 người phá vỡ mốc 4 phút/1 dặm nhưng kì tích của Roger Bannister được xem như biểu tượng của sự chinh phục những giới hạn tưởng chừng không thể vượt qua của con người. KLTG của Roger Bannister khẳng định rằng giới hạn chỉ có trong tâm trí của con người.

Thời kỳ rực rỡ nhất của Roger Bannister chính năm 1954. Sau khi tạo ra cột mốc lịch sử, ông đã thắng giải Empire (giải Commonwealth ngày nay) ở nội dung chạy 1 dặm (1.609m) tại Vancouver. Đáng chú ý là John Landy, bại tướng của ông tại giải này, sau đó đã mau chóng nối bước phá mốc “sub4” khi chạy 1 dặm đồng thời lập KLTG mới với thời gian 3:58.8. Kỷ lục của Roger Bannister chỉ đứng vững đúng hơn 1 tháng.

Mặc dù thành tích được thế giới đánh giá rất cao song Roger Bannister lại tỏ ra rất khiêm tốn. Ông không nhìn nhận chuyện chạy 1 dặm “sub4” của mình có ý nghĩa quá lớn lao đến như vậy. Thay vào đó, tâm trí của ông vẫn hướng về y học. Ở tuổi 25, Roger Bannister từ bỏ nghiệp điền kinh để đi vào con đường nghiên cứu y khoa.

“Tôi thích được mọi người nhớ đến công việc của một bác sĩ thần kinh hơn là sự nghiệp chạy bộ của tôi. Nếu bạn đưa cơ hội tạo sự đột phá trong nghiên cứu hệ thần kinh tự trị, tôi sẽ đổi nó với thành tích chạy 1 dặm dưới 4 phút ngay lập tức. Tôi làm việc trong lĩnh vực y tế trong 60 năm và chạy bộ khoảng 8 năm", Roger Bannister chia sẻ trong một buổi phỏng vấn.

Sau khi từ giã VĐV chuyên nghiệp, Roger Bannister đảm trách nhiều vị trí quan trọng trong các cơ quan thể thao, y tế của Vương quốc Anh. Với đóng góp quan trọng trong cả lĩnh vực thể thao và y học, Roger Bannister đã được phong tước Hiệp sĩ vào năm 1975.

Xem video Roger Bannister lập KLTG chạy 1 dặm dưới 4 phút, thay đổi suy nghĩ của nhân loại về giới hạn của con người:

Nói về sự ra đi của huyền thoại điền kinh, Theresa May - Thủ tướng Anh đã chia sẻ trên Twitter: “Sir Roger Bannister là biểu tượng thể thao của Vương quốc Anh. Người đã đạt thành tựu khiến chúng ta phải ngưỡng mộ và tự hào. Ông sẽ còn được mọi người nhớ mãi”.