"Hầu hết những người chạy bộ chạy không phải vì họ muốn sống lâu hơn, mà vì họ muốn sống trọn vẹn" - Haruki Murakami, tác giả cuốn sách "Tôi nói gì khi tôi nói về chạy bộ".

Marathon có lẽ là môn thể thao khá kỳ cục khi hàng ngàn người bỏ ra một thời gian trung bình 4,5 giờ để hoàn tất một chặng đường 42.195km. Người ta háo hức đứng ở vạch xuất phát và khi tiếng hiệu lệnh xuất phát vang lên thì lao nhanh với tốc độ tên bắn do adrenaline đột ngột dâng cao, chỉ kịp trấn tĩnh chục phút sau đó và lấy lại vẻ ảm đạm vốn có của môn thể thao này.

Các VĐV xếp hàng chờ gửi đồ từ 4 giờ sáng. Ảnh: Nguyễn Đạt

Chạy bộ là môn thể thao cực chán. Đơn giản chỉ là bước chân này trước chân kia một cách nhanh nhất có thể. Marathon là môn thể thao hết sức rủi ro. Người hoàn thành cuộc chạy bất đắc dĩ đầu tiên trong lịch sử đã trả giá bằng mạng sống của mình. Hàng ngàn người chạy thực hiện khoảng 50 ngàn bước chạy trong suốt cuộc hành xác và chỉ một thao tác bước sai nhịp có thể gây chấn thương ngay lập tức.

Bất chấp sự nhàm chán và rủi ro thì marathon lại là môn thể thao có nhiều người hoàn thành nhất. Ở Mỹ có hơn nửa triệu người tham gia 1100 giải chạy marathon và về đích trong một năm. Việt Nam gần đây thì tỷ lệ tham gia cũng tăng nhưng thật ra chưa thấm vào đâu, kể cả về lượng và chất.

VĐV Trịnh Bằng, Giám đốc Tài chính Ngân hàng Techcombank, chạy cự ly 42km. Ông là một trong những VĐV chơi ba môn phối hợp xuất sắc nhất hiện nay ở Việt Nam. Ảnh: Nguyễn Đạt

Đời cơ bản là buồn và "đau khổ là chất liệu nền tảng trong cấu trúc của hiện hữu" (Peterson) thì không có môn thể thao nào thể hiện triết lý nhân sinh rõ ràng như marathon. 

Trừ một số người chuyên nghiệp kiểu vận động viên Kenya mà việc chạy là một "business", còn với đa số không cần phải cạnh tranh với ai ngoài chính mình trên đường chạy. Bạn cứ lầm lũi và đối thoại với chính mình trong 4,5 tiếng dưới trời khắc nghiệt. "Điên, chỉ có bọn điên mới chạy như thế". Đó là lời của người-mà-ai-cũng-biết-là-ai mỗi khi tôi trở về phờ phạc, chân tay nhức mỏi và thậm chí chấn thương.

"Lâm sắt", 1 trong 3 Ironman 140.6 người Việt đầu tiên, và vợ cùng nhau tham gia chạy TECHCOMBANK Ho Chi Minh City Marathon 2018. Ảnh: Nguyễn Đạt

Bạn cần phải thưởng thức trải nghiệm từng km một, thậm chí từng vài trăm mét một. Hãy thôi nghĩ đến đích khi đứng ở vạch xuất phát. Nghĩ nhiều về 42km phía trước có thể gây nên hoảng sợ dù bạn có tham gia nhiều giải. 

Và marathon cũng thể hiện một đặc tính của đời sống, cần phải trải nghiệm cả kiếp nhân sinh, từng km chạy chứ không nên nghĩ nhiều đến đích. Vì đích chỉ là một kết thúc dù có huy hoàng nhưng chắc chắn không lâu bền. Vả lại, đích của cuộc đời là cái chết mà ai cũng chia sẻ.

VĐV Lê Văn Thao (Khánh Hòa, áo vàng) tham gia cự ly 42km sau khi giành 2 HCĐ cự ly 5000m và 10.000m tại Đại hội thể thao toàn quốc 2018. Ảnh: Nguyễn Đạt

Nếu bạn chạy đủ lâu thì việc chạy marathon sẽ mang đến hạnh phúc. Nó không còn mang tính phương tiện. Tôi thích nhất cách Mark Rowlands – Tác giả của cuốn sách Chạy với đám đông (Running with the Pack) khi trả lời phỏng vấn Tổng biên tập Jonathan Beverly của Running Time – tạp chí hàng đầu về chạy bộ trên thế giới: "Để biết một người chạy có lý do mang tính phương tiện hay không, hãy hỏi họ: "Nếu có một viên thuốc vạn năng có thể mang lại tất cả lợi ích của việc chạy bộ như sức khỏe, ngoại hình, kể cả niềm vui, sau khi bạn uống thuốc rồi thì có tiếp tục chạy không?". 

Các runner duyên dáng chạy trong trang phục dài truyền thống ủng hộ quỹ Newborns Vietnam. Ảnh: Nguyễn Đạt

Theo tôi, một người chạy càng lâu thì càng có khả năng trả lời là "Có". Điều này khiến tôi nghĩ rằng chạy bộ đã tác động lên một người hầu như độc lập với những lợi ích mà sức khỏe đem lại, tác động của nó đến vòng eo, lên sáu múi, kể cả cái cách nó mang lại niềm vui cho bạn khi chạy. Cuối cùng, nếu chạy đủ lâu, đủ khó khăn vất vả, bạn sẽ khám phá ra một giá trị của việc chạy. Đây chính là giá trị nội tại của việc chạy!

Bạn chưa thử marathon ? Tôi tin bạn nên thử một lần trong đời. Hoạch định một kế hoạch 6 tháng đến một năm. Tôi có thể cam đoan rằng bạn sẽ khám phá chính mình với sức mạnh nội tại, khả năng tiềm ẩn trong người mà bạn chưa từng biết đến. Chạy đi, bạn sẽ thích ngay mà.

Bài viết cùng tác giả:

Chạy bộ: Môn thể thao của những người biết tư duy

ĐÀO TRUNG THÀNH

Chuyên gia lĩnh vực viễn thông

• Người viết có hơn 8 năm kinh nghiệm chạy bộ, tham gia nhiều giải chạy: Vietnam Mountain Marathon, Danang International Marathon, Halong Bay Heritage Marathon, Hochiminh City Marathon, Techcombank Hochiminh City International Marathon, Standard Chartered Singapore Marathon...