100 dặm hay 160km là một trong những cự ly chạy siêu địa hình siêu khó sắp được đưa vào thi đấu lần đầu ở Việt Nam năm 2021. Làm thế nào để vượt qua cự ly siêu khó này? Đó là câu hỏi của rất nhiều chân chạy Việt đang háo hức chờ ngày ghi danh vào bảng vàng những người hoàn thành cự ly khủng này tại giải Vietnam Mountain Marathon 2021 sắp tới.

Webthethao xin chia sẻ với các bạn bài viết của một cô gái đã hoàn thành cự ly 100 dặm này tại một cuộc thi ở Mỹ, để có hình dung về đường chạy siêu dài này.

Diệu Trần (sinh năm 1992) quê Bảo Lộc, Lâm Đồng và hiện là sinh viên năm 4 ngành kỹ sư điện máy (mechanical engineering) tại Utah (Mỹ). Diệu bắt đầu tham gia chạy bộ từ cuối hè năm 2016 khi vẫn còn ở Việt Nam và tham gia cùng CLB SRC. Diệu lần đầu chạy 42km địa hình tại chính giải VMM năm 2016, khi trước đó vừa hoàn thành một giải marathon đường bằng ở Đà Nẵng tháng 8 năm đó.

Khi sang Mỹ du học, Haylie Dieu Tran (tên tại Mỹ của Diệu Trần) bắt đầu tập luyện chạy địa hình đường dài. Tháng 9/2019, cô gái này tham dự giải Mogollon Monster 100 Miler và đã hoàn thành cự ly 100 dặm (160km).

Dưới đây là bài chia sẻ của Diệu Trần về hành trình lần đầu chinh phục cự ly 160km siêu khó của mình.

+++++

KỲ 1: KHỞI ĐẦU CUỘC “HÀNH XÁC"

Vậy là đã hơn 24 giờ đồng hồ trôi qua, bình minh thứ hai đang ở đây, mình dừng lại, nhắm mắt ngửa mặt lên đón tia nắng ấm nhẹ hắt. Tất cả mọi thứ xung quanh đều trở nên tĩnh lặng lúc này, chỉ còn tiếng gió nhẹ xuyên qua hàng cây, tiếng xì xào của bầy hươu từ xa và tiếng thở sâu của mình. Mình cảm thấy đang lơ lửng, cảm giác trống không, cả cơ thể không còn đau đớn như vài tiếng trước nữa. Bỗng nhiên hai hàng nước mắt tràn qua bờ mi, mình vẫn chưa nghĩ mình có thể tiếp tục bước đi sau một đêm lạnh thấu xương, mỗi bước đi đều trong đau đớn và ảo giác liên tục xuất hiện. Mình không nhớ nổi đã phải tự bảo bản thân phải kiên cường lên, không được từ bỏ bao nhiêu lần.

Mogollon Monster là một trong những giải chạy 160km khó nhằn ở Mỹ leo gần 7400m với địa hình trắc trở và thời tiết khắc nghiệt, mình không nhớ mình nghe về giải từ ai nhưng lúc đó tự nói chắc chắn sẽ đăng kí chạy. 

Đây là lần thứ ba mình chạy cự ly 160km nên việc tập luyện và chuẩn bị trở nên bớt bỡ ngỡ hơn với mình. Là sinh viên năm 3 cùng với mùa đông Utah tuyết phủ trắng, có những ngày nhiệt độ trên núi xuống tới -20, -30 độ, nên mình chỉ duy trì chạy đều 60-80 km chậm đều hàng tuần và hiếm hoi xen vào được bài tốc độ. Mình chuyển sang mountaineering và leo nhiều núi tuyết để giữ phong độ tập khi hết mùa đông. Cuối tháng tư khi hết kỳ học cũng như tuyết tan nhiều, mình bắt đầu nâng cự ly chạy hàng tuần lên 100-140km cùng chen vào được hai tuần lên tới 160km, xen kẽ các bài hill repeats cho tới gần ngày race. Đây cũng là thời gian khi đầu mình đau trở lại thường xuyên và bác sĩ khuyên mình nên dừng chạy quá dài như thế vì chấn thương đầu của mình chưa phục hồi hoàn toàn. 

Mình bị chấn thương đầu do bị xe hơi tông khi đạp xe tập cho ba môn phối hợp năm trước đó. Sau nhiều lần đắn đo, nói chuyện với Map và Alex, mình quyết định sẽ vẫn tham gia giải, sẽ chạy được bao nhiêu km thì chạy. Bởi mình thấy chỉ cần được hòa mình vào núi non, vào mẹ thiên nhiên, hòa với bản thân mình, hòa vào cái không khí đi race gặp bạn bè cũ lẫn mới thôi là đủ rồi.

Mình bay tới Phoenix vào sáng thứ 6, đi lấy xe hơi thuê rồi lái tới race expo để lấy số số bib, gửi đồ tại trạm và nghe thuyết trình về đường chạy. Lúc đó nhiệt độ ngoài trời trên xe mình đo được là 106 độ F (hơn 41 độ C). Mình tự trấn an vì thời tiết nói sẽ mưa ngày mai nên chắc sẽ dịu xuống. Sau khi lấy bib mình tìm một quán nhỏ có mì Ý, mình vào ăn rồi về Air Bnb ngay gần chỗ xuất phát race. Mình soạn ra hết đồ cần mặc cho ngày mai rồi ngồi thở sâu một lúc trước khi ngủ. Mình cảm thấy tập thì cũng tập hết khả năng rồi, chuẩn bị cũng đủ hết mọi thứ cần dùng và để lại hai túi đồ cho trạm nghỉ rồi, giờ thì sẵn sàng để tận hưởng niềm vui của race thôi.

Tiếng đếm lùi bắt đầu, tiếng súng vang lên, gần 300 con người lao vào bóng tối trong rừng bắt đầu cho hành trình khám phá của chính mình. Mình cũng như nhiều runners khác nghiện cảm giác chạy dài này, đặc biệt cự li 160km vì nó khắc nghiệt tới mức mình thấy rõ được con người thật của mình và hiểu mình hơn. Mình thích cảm giác mệt tới mức trống rỗng, cảm giác cả cơ thể đau một cách sung sướng rồi mãn nguyện cho những nỗ lực đã bỏ ra.

Gần 2km đầu đoạn đường thoai thoải dốc lên vẫn còn đủ để có thể chạy chậm, sau đó thì con dốc bắt đầu dựng đứng lên xen lẫn những đoạn đường bằng cho gần 12km. Mình không bật đèn đầu vì trăng rất sáng, mình len lỏi theo ánh đèn của mọi người. Nhưng con dốc đứng liên tục khi vừa vào race khiến mình có thể nghe rõ tiếng thở của mọi người nhưng không át đi được tiếng cười giòn rã đầy hưng phấn của runners cùng tiếng bắt chuyện làm quen. 

Đoạn này đường rất hẹp và đá “không chân” cùng rễ cây nhiều nên dường như không ai có ý định vượt qua người khác nhiều, còn cả một đoạn đường dài cơ mà.

Sau gần 15km thì mình tới trạm đầu tiên, Pine canyon, mình châm nước và ăn trái cây rồi rảo bước đi liền. Mình không có thói quen dừng ở trạm quá lâu và muốn tranh thủ trời chưa quá nóng thì sẽ đi qua đoạn đá đỏ được càng nhiều càng tốt. Miền nam Utah và Arizona trải dài với những miền đá đỏ đẹp vĩ đại nhưng cũng làm cho sức nóng ở đây trở nên khắc nghiệt hơn rất nhiều. 

Sau khi rời trạm là đoạn đường len lỏi ven theo hàng rào của khu bảo tồn quốc gia ra tới đường lộ. Trong suốt đoạn này thì đường chỉ cỏ và đất là chủ yếu nên như bù đắp lại cho đoạn đường gai góc tụi mình vừa đi qua. Lúc này một anh đi sau bắt chuyện nói với mình, anh tự giới thiệu tên Chris, mình thấy anh có hình xăm Iron Man thì lân la hỏi mới biết anh chơi ba môn phối hợp lâu năm rồi nhưng đây là lần đầu chạy 100 dặm. Hai tụi mình luyên thuyên nói chuyện mà chạy gần 5km ra gần tới đoạn đường đất mới nhận ra. 

Một điều mình rất thích khi đi race là có cơ hội kết bạn và hiểu hơn về một người dường như xa lạ rồi trở thành bạn với nhau, biết hết rất nhiều thứ về cuộc đời nhau dù chỉ đi race chung một lần. Sau đoạn đường tụi mình lại bắt đầu leo một con dốc thẳng đứng, những tảng đá lớn đan xen trên đường khiến việc leo trở nên khó khăn hơn, nhưng chỉ gần 1km là hết đoạn leo với đá lớn. Lúc này vẫn tiếp tục leo thêm hơn 1km nữa rồi trước mắt mình là nguyên ven đá đỏ trải dài bên cạnh như một thung lũng màu sắc. Từ đây mình đổ dốc xuống tới trạm tiếp theo, và mình không ngừng thốt lên sao có thể đẹp và hùng vĩ thế này.

Những tảng núi đỏ hùng vĩ xếp chồng lên nhau khi được ánh nắng chiếu vào khiến mình có thể bị chóng mặt khi nhìn quá lâu bởi nét đẹp đầy huyền ảo của nó. Nếu ai đã từng đi công viên quốc gia Grand canyon sẽ rất hiểu cảm giác này. Trời cũng bắt đầu nóng lên rất nhiều, mỗi người tới trạm Geronimo đều xối lên mình gáo nước lạnh. Mình cũng uống nước và ăn trái cây và lấy vài thanh năng lượng và ít đá lạnh rồi đi tiếp. Mình luôn tự nhắc bản thân sẽ uống nước, điện giải và ăn trong mỗi giờ đồng hồ cho dù trong mọi hoàn cảnh có muốn hay không. Mình cảm ơn mọi người rồi rảo bước rời đi, vừa đi vừa ăn thanh năng lượng vừa lấy tại trạm, đoạn tiếp theo sẽ leo Highline trail mình biết sẽ leo liên tục 10km và sẽ rất nóng nên mình làm mọi thứ để sẵn sàng. 

Mình lấy bó che nắng tay ra mặc vào và dùng đá mới lấy ở trạm bỏ lên đầu với buff để dịu đầu. Những viên đá “không chân” , sắc nhọn làm mình có thể cảm nhận được nó to như thế nào, những rễ cây đâm xỉa nhiều hướng từ những cây không to cao lắm nhưng nhìn rễ có thể thấy nó đã sống rất lâu ở đây. Mình vừa đi vừa nghêu ngao bài hát mình nghe đâu đó tại sân bay để quên đi cơn mệt. Những cơn gió nhẹ hắt hơi nóng vào mặt khiến mỗi runner mình đi ngang qua đều tỏ ra khó chịu, những tiếng thở hắt vì ngọn dốc leo không dừng. 

Mình cảm thấy vẫn ổn nhưng tốc độ chậm đi rất nhiều, mình uống nước nhiều hơn và mỗi khi thấy con suối nhỏ mình đều dừng lại để dội nước lên đầu, gáy mặt và tay. Lúc này mũi mình bắt đầu cảm giác rất khô và chảy máu cam liên tục, một hiện tượng không lạ cho thời tiết khô. Cứ khoảng vài trăm mét mình đi thì lại gặp runner ngồi bệt xuống vì nóng, một vài người thì ôm đầu ói, mình dừng lại hỏi nhưng mọi người đều nói ổn và không muốn sự trợ giúp lúc này. Có lẽ còn quá sớm để cho bất kì ai chạy 160km nghĩ mình cần trợ giúp, nhưng đây cũng là lúc để mọi người và mình nhớ lại lời ban tổ chức về việc đừng đánh giá thấp sự khắc nghiệt của giải này.

Mình bắt đầu thấy thở gấp hơn, mắt bắt đầu hoa lên, nên mình chỉ nhìn xuống đất để leo tiếp chứ không dám nhìn xung quanh ra những tảng đá đỏ. Cuối cùng rồi cũng đặt được bàn chân trên đỉnh của vành đá đỏ, mình thở phù một cái thật dài để trút đi hết cái mệt vừa mới trải qua, tới đây thì sẽ toàn bộ xuống dốc gần 5km cho tới trạm Washington Park. Đây là trạm mình gửi đồ nên mình rất háo hức, mình có để một gói mì Hảo Hảo chị Hai mua cho mình khi mình về Việt Nam đợt rồi. Trời nóng và mất muối nên mình háo hức được ăn gói mì tôm sống với muối mặn mặn. Chạy gần tới trạm Washington Park thì gặp một anh có vẻ như lật cổ chân đang đi cà nhắc vào trạm, đường chạy toàn những viên đá lăn cùng rễ cây vắt ngang khiến mình cũng không dám rời mắt khỏi đường khi xuống dốc. 

Vào trạm lấy túi đồ và lấy những đồ cần thiết cho 20km tiếp theo vì sau đó mình sẽ trở về tại trạm này. Chắc sẽ cần ăn gì đó cho chắc bụng, tuy nhiên lúc này mình lại cảm thấy rất không muốn ăn gì, có lẽ do quá nóng khiến cơ thể phản ứng như thế. Làm một ly nước năng lượng Tailwind tại trạm và ăn ít trái cây rồi tiếp tục đi. Mình vẫn chưa ăn gel được nên nước năng lượng, thanh năng lượng là hai thứ mình ăn liên tục cùng với trái cây và đồ ăn tại trạm.

Trời bắt đầu dịu hơn với nhiều đám mây kéo tới, ai cũng đều le lói lên hy vọng trời sẽ mưa để dịu bớt sức nóng. Đang nhẹ chạy lên con dốc thoai thoải. Kìa, hạt mưa, mình vừa cảm nhận được hạt mưa rơi trên má mình. Chạy trong mưa luôn thích và mình chưa khi nào vui khi thấy mưa như lúc này. Mưa rơi dày hạt thêm khiến cả mặt đất bốc hơi lên mà mình cảm nhận rất rõ được sức oi bức. Lúc này mình nghĩ: “chết mồ, nếu mà mưa như này không to thì sẽ nóng oi lắm” mình lẩm nhẩm cầu nguyện để mưa to lên nhưng rồi chỉ là vô vọng.

Bắt đầu leo một trong những con dốc gắt của giải, mình bắt đầu nóng lên nhiều và cảm thấy nhịp tim cao lên vì sức nóng ẩm lên cao. Một bước, hai bước, thở sâu, cố lên nào... mình nói to ra thành tiếng cho bản thân mình nghe cũng như cổ động mọi người. Lúc này cũng là lúc mình bắt đầu nghe mọi người chửi thề nhiều nhất từ sáng giờ, nếu mà làm thế mọi người thấy thoải mái thì cũng đáng vậy. Phù, lại xong được một con dốc nữa, mình thích cảm giác lúc mới leo xong vì cơ của mình như đang rộn ràng lên vì được chơi trò cảm giác mạnh. 

Sau con dốc thì tụi mình chạy thoai thoải xuống dốc rồi lại lên dốc như thế và lần cho tới trạm tiếp theo, lúc này chạy nhiều trong rừng thông nên dễ chịu với sức nóng hơn. Mình vào check in và lấy nước thật nhanh rồi đi vì đồ năng lượng còn nhiều. Bây giờ mình quay đầu để về lại trạm Washington Park. Lúc này mình đuổi kịp James nên chạy lại bắt chuyện, đây là giải 160km đầu tiên của bạn ấy, mình cười rồi nói: “James biết chọn quá hen”. Tụi mình chạy chung cũng một đoạn dài với nhau rồi James tụt lại sau, mình chào chạy trước.

Chạy gần tới trạm thì nghe ai đó kêu tên mình sau lưng, quay lại mình phát hiện ra Tyler, tụi mình gặp nhau ở giải 100k hai tháng trước và hẹn nhau gặp ở đây. Từ sáng tới giờ mình mới gặp anh ấy, hai tụi mình luyên thuyên than thở với nhau ngày hôm nay nóng thế nào, mấy con dốc dựng đứng ra sao  rồi hẹn nhau sẽ nhất định gặp ở vạch đích. Lúc này trời bắt đầu buông tối, cảm giác được dịu mình xuống sau một ngày dài nóng thật là dễ chịu nhưng mình đã khá thấm mệt vì nắng. Vào tới trạm tìm ghế ngồi, tình nguyện viên quá dễ thương khi tìm và mang túi đồ lại cho mình. 

Vẫn là cảm thấy đói nhưng không muốn ăn gì, uống viên điện giải khiến mình cũng ngán và nghẹn ngay cổ, mình xin ly nước dưa chuột muối uống cho có muối rồi ngồi ăn miếng quesadilla và lấy đồ cần dùng cho đêm nay. Lúc này John, một anh người địa phương cũng là dân chạy làm tình nguyện viên tại giải lần này lại hỏi xem mình ổn không? Mình cười rồi anh nói tiếp anh có thể giúp làm pacer cho mình tối nay vì đã xong nhiệm vụ ở trạm, mình tính nói thôi nhưng thấy anh nhiệt tình nên gật đầu và lại hỏi ban tổ chức nếu mình được phép nhận pacer ở đây không. Sau khi biết mọi thứ cho phép, lấy đồ sẵn sàng cho màn đêm buông xuống. 

Lúc này rất nhiều runners bắt đầu vào trạm, hầu như ai cũng trong trạng thái khá mệt mỏi sau một ngày leo nhiều dưới cái nắng thiêu đốt như miếng bơ tan chảy trên than hồng, một chị runner mà lúc sau chạy với mình khá nhiều thấy chồng ở trạm thì òa lên khóc. Mình lặng đi một chút vì từ lúc qua Mỹ, mình đi race luôn đi một mình, mỗi lúc thấy mọi người có gia đình đón, mình nhớ cảm giác có gia đình và bạn mình ở đó, vui ơi là vui, có người để chia sẻ cảm giác lúc đó thôi cũng đủ rồi...

KỲ 2: Hoàn thành cuộc đua để đời