Chính vì kinh phí quá bó buộc, nên từ lâu chỉ một nhóm VĐV hàng đầu ở vài môn thế mạnh được tập huấn nước ngoài, theo dạng ngắn hạn tại các địa phương của Trung Quốc. Còn hầu hết VĐV đều quen với việc tập luyện tại chỗ quanh năm suốt tháng, kết hợp với một vài đợt dã ngoại ngay tại Việt Nam trước các giải đấu quan trọng.

Hải Phòng chưa có thêm một trường hợp được đầu tư chuyên biệt như kình ngư từng 3 lần giành HCV SEA Games, Nguyễn Hữu Việt khi trước. Thậm chí, ngôi sao thể dục dụng cụ Phan Thị Hà Thanh cũng đang phải nhờ vào nguồn đầu tư của ĐTQG.

Thể thao đất Cảng đang phát huy tốt nội lực để vượt khó và duy trì phần nào thế mạnh, nhất là ở một vài môn truyền thống. Thế nhưng trên thực tế, họ đang chịu hậu quả trực tiếp, toàn diện cả về nền tảng, thành tích do nguồn lực kinh phí không đảm bảo ở mức tối thiểu. Sau Hà Thanh, chưa nhìn thấy VĐV nào đạt tới đẳng cấp đủ để tranh chấp HCV SEA Games.

Hàng loạt địa phương lao đao

Sự sa sút của thể thao Hải Phòng đã sớm được dự báo từ những biến động ngay sau khi ba ngành VH-TT&DL sáp nhập. Và người ta cũng có thể nhìn thấy rõ nguyên nhân quyết định gần như không nằm ở chủ quan những người làm thể thao, hay chất lượng VĐV mà xuất phát từ chính sự thiếu quan tâm, đầu tư cho thể thao, đặc biệt về cơ sở vật chất, chế độ đãi ngộ và kinh phí tập huấn thi đấu.

Theo tính toán của các chuyên gia, mức kinh phí mà cả mảng thành tích cao của thể thao đất Cảng nhận được giảm khoảng 30-40% so với thời trước khi sáp nhập vào năm 2007.

Thể thao Hải Phòng thực sự là một điển hình của thời thể thao sáp nhập, gắn với những bất cập cơ bản trong việc thiết lập một mô hình tổ chức, một cách thức triển khai hoạt động phù hợp ở từng địa phương.

Tuy nhiên, đây không phải là câu chuyện của riêng đất Cảng mà đang xảy ra ở nhiều nơi. Trong đó cũng vì những lý do tương tự, không ít thể thao địa phương từng rất mạnh hay phát triển tốt như Cần Thơ, Khánh Hòa, Thái Nguyên đang rơi vào tình cảnh lao đao, thậm chí đang phải trả giá. Thái Nguyên gần như mất tên trên bản đồ thể thao thành tích cao. Khánh Hòa đánh mất mình ở môn điền kinh từng ở nhóm dẫn đầu quốc gia, đóng góp nhiều HCV SEA Games. Cần Thơ giờ không còn VĐV nào có thể giành huy chương SEA Games.

Sau khi sáp nhập, phải mất nhiều năm loay hoay, ngành thể thao các địa phương mới “định vị” được một mô hình đặc thù cho mình là Trung tâm độc lập (thuộc Sở VH-TT&DL) để có thể tự chủ cần thiết trong việc đào tạo, huấn luyện, thi đấu. Dẫu vậy, hầu hết các Trung tâm này đều đang bị động về cơ sở vật chất, thiếu thốn trầm trọng về trang thiết bị dụng cụ, kinh phí.

Như thừa nhận của lãnh đạo thể thao nhiều địa phương, trong bối cảnh hiện tại, họ chỉ có thể cố gắng duy trì được phần nào hay phần đấy, chứ không thể mong phát triển. 

Phần lớn địa phương trước đây vốn luôn khó khăn khi chỉ có 1-5 tỷ đồng cho mảng thể thao thành tích cao. Một số địa phương khá hơn có thể đạt tới mức 7-10 tỷ đồng. Thế nên, khi mức đầu tư trên thực tế bị sụt giảm khoảng 30% so với trước mới thấy tình cảnh còn bi đát tới mức nào. Nhiều nơi đã phải chấp nhận giảm số môn, số VĐV các tuyến, và chỉ dám nhắm thành tích ở các đấu trường quốc nội.

Hà Nội, TP.HCM và Quân đội là 3 địa phương hiếm hoi không bị ảnh hưởng, với một mô hình tổ chức nhân sự, hệ thống đào tạo và đầu tư kinh phí ổn định ở mức cao. Đây cũng là 3 địa phương được nhận số tiền vượt qua mức 100 tỷ đồng mỗi năm cho mảng thành tích cao. Thanh Hóa là tỉnh hiếm hoi mà sự quan tâm đầu tư cho thể thao tăng vọt sau khi sáp nhập ngành, với mức kinh phí trên dưới 50 tỷ đồng. Nhờ thế, thể thao xứ Thanh đã trở thành một hiện tượng mới, rõ nhất ở môn điền kinh. Hai trung tâm khác là Đà Nẵng và đặc biệt Cần Thơ đang phải củng cố và làm lại sau một thời gian bị… buông.