Sung Tao là cầu thủ đầu tiên trong lịch sử bóng rổ Châu Á, cũng như bóng rổ Trung Quốc được chọn vào NBA trong năm 1987. Wang Zhizhi là cầu thủ bóng rổ Trung Quốc đầu tiên thi đấu một trận ở NBA, trong màu áo Dallas Mavericks vào năm 1999. Riêng Mengke Bateer là cầu thủ bóng rổ Trung Quốc duy nhất trong lịch sử vô địch NBA vào năm 2003 cùng San Antonio Spurs.
Nhưng Yao Ming mới chính là huyền thoại, là người vĩ đại nhất, là người nổi tiếng nhất và là một vị thần của bóng rổ Trung Quốc.
Yao Ming là một trong hai tài năng sáng giá nhất của nền bóng rổ Trung Quốc vào cuối thế kỷ 20, người còn lại là cầu thủ kém may mắn Huang Chengyi.
Với chiều cao 2m29 cùng kỹ năng bóng rổ khá hoàn hảo cho một trung phong, Yao Ming sớm trở thành một cỗ máy ghi điểm bất bại ở Giải bóng rổ nhà nghề Trung Quốc (CBA) với trung bình hơn 20 điểm kể từ năm 18 tuổi. Trong mùa giải cuối cùng ở CBA, Yao Ming có trung bình 32,4 điểm và 19,0 rebounds (bắt bóng bật bảng) cùng hiệu suất ném 72,1%.
Năm 2002, Yao Ming được Houston Rockets lựa chọn ở lượt đầu tiên trong kỳ NBA Draft. Ông cũng là cầu thủ quốc tế đầu tiên được chọn ở một kỳ NBA Draft mà không cần phải thi đấu ở NCAA (giải bóng rổ cấp độ đại học ở Mỹ).
Những gì mà Yao Ming làm được ở NBA là chưa hề có tiền lệ.
Yao Ming tiếp tục mang tài năng từ Trung Quốc sang NBA và ngày càng thể hiện xuất sắc hơn. Những gì mà Yao Ming làm được ở NBA là chưa hề có tiền lệ. Cho tới ngày này, chưa bao giờ có một cầu thủ Châu Á nào khác có thể làm được như Yao Ming.
Huyền thoại bóng rổ Trung Quốc có trung bình 19,0 điểm và 9,2 rebounds cùng hiệu suất ném 52,4% trong 8 mùa giải ở NBA trong màu áo Rockets. Mùa giải 2006-07, Yao Ming đã đạt tới đỉnh cao sự nghiệp với trung bình 25,0 điểm và 9,4 rebounds trong 33,8 phút thi đấu mỗi trận.
Thật không may, Yao Ming buộc phải giải nghệ vào năm 30 tuổi (2011), độ tuổi còn sung sức sau một loạt chấn thương. Ông được vinh danh trong ngôi đền huyền thoại Hall of Fame vào tháng 9 năm 2016 vì tài năng và với tư cách là một đại sứ bóng rổ toàn cầu. Ngày 3 tháng 2 năm 2017, Rockets quyết định vinh danh và cất giữ vĩnh viễn số áo 11 mà Yao Ming từng mang.
Xining He, một tài năng trẻ có nhiều lần góp mặt trong đội tuyển Trung Quốc cho biết: "Yao Ming là một biểu tượng bóng rổ toàn cầu và có ảnh hưởng cực kỳ to lớn đến việc mang NBA đến Trung Quốc. Chú ấy không chỉ là người mà tôi luôn nhìn lên để phấn đấu, mà còn là một thần tượng tuyệt vời đối với những ai yêu thích bóng rổ."
Ở Mỹ, Yao Ming nổi tiếng không thua kém gì Michael Jordan. Còn ở Trung Quốc, Yao Ming được thần tượng hệt như cái cách người Mỹ thần tượng Michael Jordan. Yao Ming luôn được chọn là người giương cao lá cờ Đoàn thể thao Trung Quốc ở các kỳ Olympic khi còn thi đấu.
Ở Trung Quốc không ai là không biết đến Yao Ming.
Cựu tổng giám đốc điều hành Rockets, Carroll Dawson đã từng nói trong video nghỉ hưu của Yao Ming rằng: "Đi dạo ở Trung Quốc với Yao Ming, giống như đi dạo ở New York với ban nhạc huyền thoại The Beatles."
Tương tự độ nổi tiếng của The Beatles ở New York, ở Trung Quốc không ai là không biết đến Yao Ming. Không dừng lại ở đó, người Trung Quốc xem Yao Ming là niềm tự hào, là thần tượng và là một vị thần của bóng rổ Trung Quốc.
NBA đã thông qua Yao Ming để phát triển và mở rộng tầm ảnh hưởng của giải đấu đến Trung Quốc. Vào 2004, chỉ 2 năm sau khi Yao Ming tham gia giải đấu, NBA đã trở thành giải đấu chuyên nghiệp đầu tiên của Mỹ tổ chức các trận giao hữu ở Trung Quốc. Vào năm 2016, NBA đã tổ chức 12 trận đấu giao hữu giữa các đội bóng của giải đấu trên khắp Trung Quốc, bao gồm 4 thành phố. Không dừng lại ở đó, NBA đã thành lập 4 học viện bóng rổ ở Tân Cương, Tế Nam và Hàng Châu. Các trung tâm đào tạo do NBA mở ở Trung Quốc đều có đội ngũ huấn luyện viên và nhân viên hàng đầu NBA.
Trung Quốc vẫn luôn là thị trường màu mỡ đối với NBA và các thương hiệu thể thao hàng đầu như Nike, Adidas, Under Armour..., nhưng sự xuất hiện của Yao Ming đã giúp cho mọi thứ diễn ra nhanh hơn và mãnh liệt hơn.
Nền bóng rổ Trung Quốc phải thầm cám ơn vì những gì Yao Ming đã mang lại cho họ; NBA cũng nên thầm cám ơn vì sự có mặt của Yao Ming đã khiến cho giải đấu này ngày một lớn mạnh hơn.
(còn tiếp)
Xem ngay 10 màn trình diễn ấn tượng nhất trong sự nghiệp của Yao Ming (video có bản quyền của NBA)