Chưa bao giờ công tác trọng tài lại gây tranh cãi nảy lửa như tại Premier League. Câu hỏi là tại sao ở giải VĐQG hấp dẫn nhất hành tinh lại mắc vấn đề này?
Người hâm mộ, cầu thủ và HLV thường nghĩ rằng, những quyết định của trọng tài, chẳng hạn như thổi phạt đền hay phạt thẻ khiến đội bóng của mình phải trả giá. Nhưng trước khi đánh giá đúng sai, hãy thử xem mỗi trọng tài trung bình phải đưa ra bao nhiêu quyết định trong một trận đấu.
Theo PGMO (Hiệp hội các trọng tài chuyên nghiệp Anh), trọng tài tại Premier League đã thực hiện khoảng 245 quyết định cho mỗi trận đấu, nhiều gấp hơn ba lần so với số lần chạm bóng trung bình của một cầu thủ trong 90 phút ấy.
Điều đó có nghĩa, cứ trung bình... 22 giây các trọng tài phải đưa ra một quyết định. Vâng, xin thưa là chỉ 22 giây! Và trong những trận đấu căng thẳng, nhồi thể lực đến ngạt thở tại Premier League, đó không khác gì màn tra tấn thần kinh
Trong đó, khoảng 45 trong số những quyết định này mang tính kỹ thuật - hoặc là sút vào khung thành, phạt góc hay ném biên - còn lại khoảng 200 quyết định liên quan đến sự tiếp xúc thể chất và hành động kỷ luật.
Trong số 200 quyết định này, khoảng 35 là những quyết định rõ ràng khi có hành động phạm lỗi mà khi đó trọng tài cắt còn. Còn lại là "165 quyết định vô hình", tức trọng tài có thể tự cân nhắc và quyết định cho trận đấu vẫn tiếp diễn.
Video: Tình huống Gabbiadini ghi bàn trong tư thế hợp lệ trước Man Utd ở CK League Cup
Cũng theo PGMO, số lượng quyết định mà trọng tài phải đưa ra mỗi trận đã tăng lên khoảng 3% trong 2 mùa giải vừa qua. Và áp lực hơn, nó có thể sẽ tăng lên trong những năm tới nếu việc thảo luận những thay đổi về luật lệ tiếp tục gia tăng.
Nhưng không chỉ trọng tài chính, kết quả một trận đấu có thể dựa trên quyết định của các trọng tài đường biên.
Trợ lý trọng tài đã thực hiện trung bình 50 quyết định mỗi trận, gồm 45 trong số đó là những phán đoán việt vị thuần túy, với 4 dẫn đến phất cờ việt vị. Độ chính xác của chúng là bao nhiêu? Một lần nữa, câu trả lời là đáng kinh ngạc với 98%.
Vậy các trọng tài có đủ sự tin tưởng? Người đứng đầu PGMO, Mike Riley thừa nhận cả những quyết định chính xác cũng như sai lầm của trọng tài. Ông lấy ví dụ từ trận Man City hòa Liverpool 1-1 mới đây.
“Ở Etihad hôm Chủ nhật, có một quyết định việt vị về bàn thắng san bằng tỷ số. Mọi người nói rằng đó là một quyết định thực sự khó khăn và trợ lý trọng tài (Stuart Burt) đã làm đúng. Nhưng bởi vì ông ấy đã làm đúng nên chúng tôi tập trung vào những sai lầm. Chúng tôi đang yêu cầu sự hiểu biết”.
Video: 2 tình huống gây tranh cãi của trọng tài Oliver tại Etihad
Năm 2009, Sir Alex Ferguson bị cấm chỉ đạo 2 trận khi tuyên bố trọng tài Alan Wiley “không đủ thể lực” sau trận hòa với Sunderland. Kể từ đó, các chế độ tập thể lực của các trọng tài đã được công bố rộng rãi.
Trung bình, trọng tài chạy từ 11 đến 12 km mỗi trận đấu, tức họ chạy nhiều ngang với các cầu thủ. Cũng có những lần trong các mùa trước, trọng tài phải thực hiện những pha chạy nước rút (từ hơn 20 km/h) nhiều hơn so với cầu thủ.
Giống như cầu thủ, trọng tài phải chuẩn bị cho các trận đấu cuối tuần với chế độ đào tạo nghiêm ngặt. Một tuần điển hình cho trọng tài bao gồm một phiên phục hồi nhẹ vào ngày sau trận đấu, 3 phiên tăng cường trước trận đấu thứ Bảy, bao gồm tập luyện thể lực, tập luyện cường độ cao và tập luyện tốc độ. Tất cả mọi thứ được theo dõi, xem xét lại và báo lại cho các trọng tài.
Video: Tình huống Sanchez của Arsenal dùng tay đưa bóng vào lưới được công nhận
Có thể thấy, việc trọng tài ứng phó với mọi chiêu trò của cầu thủ chỉ trong tích tắc, cũng như thích nghi với áp lực, sức ép ở bóng đá hiện đại, thì tỷ lệ ra quyết định chính xác đến 98% rất đáng được ghi nhận, kính nể.
Kể từ mùa tới, công nghệ video hỗ trợ (VAR) có thể làm giảm áp lực lên các trọng tài, bắt đầu từ các giải như Bundesliga, Ligue 1 và với Premier League là từ mùa 2018/19. Còn hiện tại, như lời ông Mike Riley, người hâm mộ, các đội bóng và cầu thủ cần nhìn nhận một cách công bằng hơn cho đội ngũ “cầm cân nảy mực”.